Ο κίτρινος στρατιώτης

Ο κόσμος γύρω καίγεται... και εγώ επιμένω να διαβάζω σαν τον μανιακό.

Όταν ήμουν μικρός τα βιβλία ήταν η διαφυγή μου από την τότε πραγματικότητα που τα είχε τα θέματά της, για να το πω φλεγματικά. Σήμερα που υπάρχουν τόσα και τόσα από τα οποία θες να ξεφύγεις, έστω και προσωρινά, τα βιβλία έχουν αποκτήσει έξτρα ενισχυμένη δύναμη στην καθημερινότητά μου. Είμαι μόνιμα με ένα τόμο στο χέρι. Διαβάζω ό,τι μπορείς να φανταστείς και με ταχύτητα που δεν φαντάζεσαι... έχω αρχίσει και ανησυχώ, μήπως υπερβάλλω και δεν δίνω τον χρόνο να βυθιστούν μέσα μου όλα μου τα διαβάσματα, έτσι που μόλις τελειώσω ένα βιβλίο σχεδόν αμέσως πάω στο επόμενο. Όπως και νά 'χει, εκτός του ότι τα απολαμβάνω ως διαδικασία, τα βιβλία με παρηγορούν, με βοηθούν να ανταπεξέλθω, με χαλαρώνουν και με γλυκαίνουν... οπότε όχι, δεν έχω αυτήν την στιγμή την πρόθεση και την αντοχή να κάνω δίαιτα ανάγνωσης. 

Την προηγούμενη βδομάδα, την Μεγάλη Παρασκευή, διάβασα ένα άξιο ελληνικό βιβλίο, που έχει εκδοθεί λιγότερο από μήνα, τον Κίτρινο Στρατιώτη του Ανδρέα Μήτσου. Ο συγγραφέας κάνει την εξαίρεση στα Ελληνικά γράμματα και ασχολείται με το διήγημα, το είδος που είναι το αντίστοιχο της McJob στην λογοτεχνία, όλοι λένε ότι δεν έχει προοπτική, δεν έχει ελπίδα, δεν θα το κλάψει καμιά πατρίδα (μπούρδες κατά τη γνώμη μου... τα μυθιστορήματά δεν είναι παρά τεντωμένα διηγήματα...).  - τα περισσότερα βιβλία του είναι συλλογές, από τις οποίες τον γνώρισα και τον αγάπησα και εγώ. Πιθανώς σε αυτό οφείλεται η γοητεία που άσκησε πάνω μου το μυθιστόρημα αυτό το τόσο μυστήριο και με το εντελώς αναπάντεχο τριπλό (ναι, τριπλό) τέλος... ότι δηλαδή ο συγγραφέας γράφει με την προσέγγιση του σαν διηγηματογράφου μία μεγάλη ιστορία. 

Λίγα λόγια για την υπόθεση: Ο ήρωας του βιβλίου, ο Κίτρινος Στρατιώτης, είναι ένας πανέμορφος βουνίσιος, τρυφερά (....) πειραγμένος (....) που στον αγώνα για την επιβίωση, θύμα των καταιγίδων της ιστορίας, ζει την τρελή περιπέτεια του Β παγκοσμίου πολέμου σε όλο της τον παραλογισμό και τυχοδιωκτισμό. Είναι ιδιαίτερος άνθρωπος, με πολύ αυθεντική και γενναία ματιά στα πράγματα, άφοβος, ατρόμητος... νομίζει, και για πολύ χρόνο δεν κάνει λάθος, πως η ομορφιά του, του δίδει το ελεύθερο να ζει χωρίς να σκέφτεται  τις συνέπειες που μπορεί να έχουν οι αντικομφορτιστικές επιλογές του. Η αναμπουμπούλα του πολέμου κάνει ακόμα χειρότερη την τάση του να μην δίνει δεκάρα για τίποτε... Έτσι, ελεύθερος στο μυαλό (η πιο ενοχλητική μορφή ελευθερίας για τους άλλους) ξεκινά από τις βουνοκορφές της Ηπείρου, το χωριό του, καταλήγει μέσω Τουρκίας στο Μεσανατολικό Μέτωπο, και περνά από την Ιταλία...  και τελικά, υπερήφανος, αναγνωρισμένος, επιστρέφει στον τόπο του ώστε (νομίζει) να απολαύσει τους καρπούς του ηρωισμού του.

'Ομως ο πόλεμος έχει τελειώσει... και αν δεν είσαι έτοιμος να δεις το νέο τοπίο, αν νομίζεις ότι μπορείς να συνεχίσεις να είσαι Κίτρινος Στρατιώτης σε καιρό ειρήνης... διαπράττεις ύβρη. Και θα την πληρώσεις. Και μετά, αυτόν που σε τιμώρει... θέλεις να τον τιμωρήσεις... πάση θυσία... με όποιου κόστος... φτάνει όμως με τα σπόηλερ, φτάνει... 

Το βιβλίο έχει μία ποιητικότητα στην γλώσσα που ρέει πολύ αβίαστα και στρωτά, με μία στιβαρή γλύκα. Το διάβασα σε ένα μεσημέρι (αργίας, είπαμε, δεν είμαι τόσο υστερικός να το διαβάσω σε λάντς μπρέηκ) και είναι εξαιρετικά σύγχρονο στο ότι η ιστορία δίνεται με μία τεχνική που δεν την έχω ξανασυναντήσει και η οποία είναι ότι πρέπει για τα ADHD μυαλά της εποχής και της γενιάς μας: πώς είναι οι ;έντονες πινελιές ενός ζωγράφου που τονίζουν το περίγραμμα ενός θέματος, το οποίο δεν φαίνεται ξεκάθαρα αλλά το εισπράττεις από τις λεπτομέρειες που έχει διαλέξει να τονίσει ο καλλιτέχνης; Κάτι τέτοιο γίνεται και με τις ιστορίες της ζωής του Κίτρινου Στρατιώτη. Ειπώνονται μέσω κάποιων σημαντικών επιμέρους στοιχείων που σε βάζουν στην πολύ ενδιαφέρουσα διαδικασία να συνθέσεις μόνος σου τη μεγάλη εικόνα... είναι λες και συμμετέχεις και εσύ ο ίδιος στο γράψιμο!

Άλλη τεράστια δύναμη του βιβλίου είναι οι ατάκες του... Ξέρεις, αυτό: που διαβάζεις αμέριμνα και αθώα σφυρίζοντας ανέμελα και ξαφνικά μία πρόταση σκάει σαν πυρηνική βόμβα 56 Ναγκασακιών (Ναγκασάκι, πληθυντικός Ναγκασάκια, γενική πληθυντικού Ναγκασακιών) στον μυαλό και σηκώνεις, όπως είσαι ξαπλωμένος με το βιβλίο αγκαλιά στον καναπέ, το κεφάλι και λες "γουανταφάκ;". Και περνάς πέντε λεπτά να σκέφτεσαι το νόημα της πρότασης και να κάνεις αναγωγές στην δική σου ζωή και να λες "τζήζας, γιατί δεν το διάβαζα αυτό όταν ήμουν 17, θα τα είχα ακόμα με τον ζάμπλουτο το Μήτσο το χασάπη/δεν θα είχα απορρίψει την πρόταση από το μάνατζερ της Ριχάνας να με κάνει ποπ τραγουδιστή/θα ήμουν πιο στωϊκός με την ζωή μου/γουοτέβερ". Λατρεύω όταν μου το κάνουν αυτό κείμενα... και ο Κίτρινος Στρατιώτης το κάνει συνέχεια.

Τι τα θες... ευτυχώς που ακόμα η λογοτεχνία μπορεί να σώζει κάποια κομμάτια της μέρας μας. Και μακρυά από μας ο πόλεμος. Σε όλες τις εκδοχές του - με ή χωρίς στρατούς, εναντίον εξωτερικών ή ακόμα χειρότερα εσωτερικών εχθρών...