Μπάτμαν, εσύ εδώ;

Είδα το Μπάτμαν, σε ένα κατάμεστο σινεμά, όταν πήγα στο ταμείο στα Village φαινόταν πως δεν υπήρχαν θέσεις αλλά επειδή ήμουν μόνος-ένας τελικά βολεύτηκα και μάλιστα πολύ καλά. H αίθουσα ήταν τόσο γεμάτη, που κάποιοι την είδαν την ταινία από τα σκαλιά στο διάδρομο γιατί οι θέσεις τους ήταν στην πρώτη σειρά και μάλλον δεν ήθελαν να πάθουν αυχενικό.

Μου άρεσε. Πολύ. Είναι παιχνιδιάρης και κολπατζής ο Νόλαν και όχι μόνο δεν υποτιμά τον θεατή αλλά προϋποθέτει ότι είναι και κωλοπετσομένος. Έτσι επιστρατεύει μία σειρά από κόλπα που σε κρατάνε σε εγρήγορση και σε βάζουν σε διαδικασία να δουλεύει το μυαλό σου συνεχώς. Αυτό κάνει την εμπειρία του να παρακολουθήσεις την ταινία πιο ολοκληρωμένη, πιο σωματική και λιγότερο παθητική από το κλασικό "κάθομαι και κοιτάζω στημένος απέναντι σε μία οθόνη". Χρειάζεται να ανατρέξεις στο παρελθόν, να υποθέσεις τι έχει γίνει εκεί, να συνδυάσεις πράγματα που ειπώθηκαν νωρίτερα για να καταλάβεις την σκηνή εδώ... Απολαμβάνω ομολογώ αυτήν την αίσθηση του "άγχους" που αισθανόμουν μη τυχόν και μου φύγει κάτι από την πλοκή (εννοείται δεν μου έφυγε και εννοείται ούτε και σένα θα σου φύγει - ακόμα και αν δεν προσέχεις και ζουλάς στο σκοτάδι του σινεμά το γκομενάκι...).

Οπτικά το έργο είναι εξαιρετικά εντυπωσιακό. Ξεκινά με μία σκηνή στον αέρα τόσο συναρπαστική που αναρωτιέσαι "τι στο καλό θα κάνει μετά ο τύπος αν ξεκινά ΕΤΣΙ;". Τελικά, μετά, καταφέρνει να σε εντυπωσιάσει ακόμα περισσότερο (όχι πολύ αλλά το πετυχαίνει). Τι γιοφύρια ανατινάζονται, τι στάδια ράγκμπυ περνάνε από το Multi, τι πατώματα ανεβαίνουν και κατεβαίνουν... Ναι, οι εικόνες που βλέπεις είναι χορταστικές, σχεδόν λαίμαργες. Ωστόσο, δεν είναι αυτό το καλλίτερο στο έργο.

Έπιασα τον εαυτό μου να γουστάρω τις καταστροφές και τις εκρήξεις σχεδόν σε ένα αρχετυπικά μοχθηρό επίπεδο. Γούσταρα να βλέπω τον χαμό, τη διάλυση της κοινωνίας, την πτώση. Αναρωτήθηκα πως θα ήταν άραγε η Αθήνα και οι Αθηναίοι αν τράβαγε όσα τράβηξε η Γκόθαμ και οι Γκοθαμαίοι (φτού μακριά από μας).

Σεναριακά θα έλεγα ότι η ιστορία είναι από όλες όσες θυμάμαι με πρωταγωνιστές σούπερ ήρωες η πιο "πιστευτή". ΟK όταν πας να δεις ένα έργο με ήρωα τον άνθρωπο Νυχτερίδα δεν αναμένεις να δεις κάτι βγαλμένο από την ζωή, ωστόσο στο συγκεκριμένο φιλμ δεν μου συνέβη ποτέ να σκεφτώ "get out of here!!!!" ή "αυτό τώρα γίνεται απλώς για να εξυπηρετήσει την πλοκή, δεν συνάδει με τα προηγούμενα, είναι άσχετο και ακατανόητο".

Το έργο είναι "ύπουλο" πολιτικά. Βάζει τους κακούς να έχουν κομμουνιστική ιδεολογία, να είναι εναντίον της ιδιοκτησίας, να καταδικάζουν, όσους η ζωή τους τα έφερε δεξιά, σε θάνατο ακριβώς επειδή έχουν πλούτο και πρόσβαση σε προνόμια. Επιπλέον, αγιοποιεί τον απλό μέσο Αμερικάνο Αστυνόμα και σου υπενθυμίζει πόσο "τυχερός" είσαι που οι κοινωνικές δομές, όσο άδικες και αμφιλεγόμενες και αν είναι, κρατάνε το χάος που θα προκαλέσει η "επανάσταση" μακριά.

Παραδέχτηκα πολύ όλες, μα όλες τις ερμηνείες - αυτές είναι το πιο δυνατό σημείο του έργου. Ok, το ξέρω ότι δεν ήταν Σαίκσπηρ το φιλμ, δεν είχε μεγάλες απαιτήσεις... αλλά καμμία φορά είναι αρκετά δύσκολο να λες ατάκες του τύπου "έχουμε 56 δευτερόλεπτα μέχρι να ανατιναχτεί η πυρηνική κεφαλή" με ετεροφυλόφιλο πρόσωπο (with a straight face) και χωρίς να φαίνεσαι γελοίος. Άσε που επειδή το έργο διατρέχεται και από θέματα σχετικά με την ανθρώπινη ψυχή (όπως η ενοχή, η εκδίκηση, η απώλεια, το μίσος και η αγάπη, οι σχέσεις με τον μπάτλερ, το να μην κλείνει το φερμουάρ από την στολή την ελαστική, η αμφιβολία προς τον εαυτό και διάφορα άλλα) οι ηθοποιοί χρειάζεται να εφαρμόζουν και την περιστασιακή εσωτερικότητα. Και το κάνουν εξαιρετικά. Όλοι.

Θέλω όμως να κάνω ειδική αναφορά σε κάποιους από αυτούς. Θα πω λοιπόν "γιο γκό μπόη" στον Joseph Gordon-Levitt που είναι πειστικά τρυφερός, ιδεαλιστής και ονειροπόλος μάγκας, "γιου γκο γκέρλ" στην Anne Hathaway καθώς και στην Marion Cotillard (η οποία "χειρίζεται" μια φοβερή ανατροπή στο έργο και το κάνει αριστοτεχνικά) και πολλά πολλά "γιου γκό γκράνπα, γιου γκο ηντήντ" στον θαυμάσιο Michael Caine(δεν θα εκπλαγώ αν είναι υποψήφιος για όσκαρ Β ρόλου και το πάρει).

να πας, λοιπόν, να πας. Όσο για την εξιολόγησή μου: 9 out of 10 μπουτάκια κοτόπουλο.

Χρωστάμε... (με την κακή έννοια)

Ok, αρχίζω και πανικοβάλομαι γιατί μου φαίνεται τιτάνιο το έργο να καταφέρω να το περιγράψω αυτό που θέλω να περιγράψω με απλά λόγια - είναι πολύ επιστημονική σύλληψη χμφ χμφ χμφ.

Την προηγούμενη Τετάρτη λοιπόν (ναι, την ώρα ακριβώς που έκανες βαθμολογία μπικινιών στην παραλία), η ανθρωπότητα έγινε και επίσημα κάπως σαν το Ελληνικό κράτος (αλλά και πολλά ελληνικά νοικοκυριά, όπως ξέρουμε δυστυχώς όλοι πολύ καλά...). Άρχισε να ζει με δανεικά και πέρα από τις δυνατότητές της.

Εκείνη η μέρα, 22 Αυγούστου, ήταν η "Ημέρα της Παγκόσμιας Υπέρβασης" (Earth Overshoot Day ) κατά την οποία εξαντλήσαμε τους φυσικούς πόρους που η Γη έχει την "ικανότητα" να μας προσφέρει στην διάρκεια ολόκληρης της χρονιάς.

Πρακτικά, μέσα σε 9 σχεδόν μήνες καταναλώσαμε περισσότερες φυσικές πηγές από αυτές που ο πλανήτης μπορεί να μας προσφέρει σε 12 μήνες. Και εκπέμψαμε περισσότερο CO2 (διοξείδιο του άνθρακα αν είσαι από εκείνους που ζαχάρωναν τον καθηγητή ή κανένα συμμαθητή - γκομενάκι την ώρα της Χημείας και δεν πρόσεχες στο μάθημα) από όσο μπορεί να απορροφήσει το πλανητικό οικοσύστημα.

Τι σημαίνει αυτό; ότι η Μέρκελ του Σύμπαντος καλά θα κάνει να επιβάλλει κανένα Μνημόνιο στους κατοίκους του δύσμοιρου του πλανήτη μας για περιορισμό σπατάλης και επιπόλαιου lifestyle!!! (το glamor lifestyle έχει χαντακώσει πολύ κόσμο... αλλά και κόσμους)

Να πω εδώ, κάνοντας τον αθώο, ότι η τελευταία χρονιά που οι άνθρωποι δεν κάναμε υπερβάσεις και "καταναλώναμε" σε ένα έτος τόσα όσα μπορούσε να μας προσφέρει η Υδρόγειος στη διάρκειά της... η χρονιά που γεννήθηκα, το 1973. Ελπίζω να είναι τυχαίο, δεν ήμουν πια ΤΟΣΟ φαγανό μωρό. Ντάξει, έτρωγα, δεν λέω, αλλά όχι και μέχρι αυτού του σημείου...

Φέτος θα χρειαστούμε το 156% των "φυσικών πόρων", για να βγάλουμε το δωδεκάμηνο (αυτό και αν είναι έλλειμα, ακούς Στρουρνάρα και Σόιμπλε;) ενώ το 2002 χρειαστήκαμε το 135%. Τότε η αντίστοιχη μέρα ήταν στις 3 Οκτωβρίου, ενάμιση μήνα νωρίτερα από ότι φέτος, μόλις 10 χρόνια μετά.

Γι' αυτό σου λέω. Άστο, μην ανησυχείς για το Ε.Ε.Τ.Η.Δ.Ε., τις εισπρακτικές και τις τράπεζες. Έχεις άλλο, σοβαρότερο, λόγο να τα ξεχάσεις.

Μικρός κοινωνιολόγος: η κρίση στην διαφήμιση

Πότε μπορείς να είσαι σίγουρος ότι η κρίση έχει πια εγκατασταθεί για τα καλά και ότι ήρθε για να μείνει; Όταν βλέπεις να επηρεάζει, τολμώ να πω καθορίζει, την επικοινωνία προϊόντων και Βrands των οποίων η βασική τους υπόσταση, η ταυτότητά τους είναι η εικόνα τους.

Στην Ελληνική πραγματικότητα έχουμε ήδη δύο τέτοια παραδείγματα εκστρατειών που λαμβάνουν την κρίση πολύ σοβαρά υπόψη. Το ένα είναι η Procter&Gable η οποία συνδυάζει την σχεδόν μελοδραματική της καμπάνια "υπερήφανος υποστηρικτής των μαμάδων κάθε Ολυμπιονίκη", που έχει σκηνοθετήσει ο Ιναρίτου του Babel, με προσφορές, κουπόνια και μειώσεις τιμών στα προϊόντα της.

Το δεύτερο παράδειγμα είναι η νέα καμπάνια της Coca Cola - η οποία, πιστή στην εικόνα "η σαμπάνια του φτωχού, το επίσημο πιοτί της ανθρωπότητας, που εξαπλώνει την χαρά" έχει βγει εδώ και λίγο καιρό στον αέρα με την εκστρατεία "λόγοι για να πιστεύουμε".

Το τηλεοπτικό σποτάκι είναι συναισθηματικό με παιδική χορωδία και superς σαν το "για κάθε τείχος που μας χωρίζει 200 χιλιάδες σπίτια μας καλωσορίζουν". Καταλήγει με το βασικό μήνυμα "πιστεύουμε σε ένα καλύτερο αύριο". Ωστόσο έχει και πολλές εφαρμογές πιο πρακτικές, όπως για παράδειγμα αυτό εδώ το site στο οποίο μεταξύ άλλων προβάλλονται "πρωτοβουλίες" στην Ελλάδα για έναν καλλίτερο κόσμο, ένα καλλίτερο αύριο.

Αφαλώς, όσο και αν μου λείπουν πιο διασκεδαστικές παλαιότερες προσεγγίσεις της Coca Cola, καταλαβαίνω το σκεπτικό πίσω από την καμπάνια, αλλά δεν μπορώ να μην παραδεχτώ ότι με ξένισε λίγο... Καταρχήν αισθητικά δεν την βρίσκω ισάξια του μεγαλύτερου Brand στον κόσμο, δεν μου αρέσει. Μα μεγάλα λευκά γράμματα πάνω σε εικόνες; πολύ basic, και σίγουρα not our cup of tea. Εντάξει έχουμε κρίση αλλά στην Ελλάδα είμαστε, έχουμε ένα επίπεδο, δεν έχουμε ξεχάσει την αισθητική μας, δεν έχουμε γυρίσει στα α+β ίσον αβ!

Επίσης και σε επίπεδο μηνύματος, μου φαίνεται ότι το ζητούμενο εκφράζεται πολύ άμεσα, αστόλιστα, χωρίς να του προσθέτουν λίγο ένα στοιχείο αφήγησης/συγκίνησης/ψυχαγωγίας. Είναι κάπως σαν να έβγαλαν την καμπάνια στη μέση της όλης διαδικασίας, ΠΡΙΝ ξεκινήσουν να γράφουν τα ωραία σενάρια για διαφημίσεις που τελικά θα βγουν στον αέρα....

Εξηγείται πάντως αυτή η κάπως χοντροκομμένη έλλειψη επιτήδευσης της καμπάνιας στα αισθητικό αλλά και το σεναριακό κομμάτι - είναι δημιούργημα της McCann-Erickson Ινδίας. Η Ινδία είναι μία αγορά με μεγάλο κοινό το οποίο, για να το θέσω ευγενικά, είναι ακόμα λιγότερο εκπαιδευμένο και εκπλεπτυσμένο αισθητικά. (Δες εδώ το πρωτότυπο, καλοκαίρι είναι έχεις χρόνο, θα ανταμειφθείς με μπόλυγουντ σόνγκ). Εμείς όμως είμαστε πιο εξοικιωμένοι και εκπαιδευμένοι ρε Coca Cola!

Η επιλογή να προσαρμόζουμε στα ελληνικά καμπάνιες που έρχονται από το εξωτερικό είναι κάτι πάρα πολύ συνηθισμένο σήμερα, στην εποχή του think global act local - ένα παράδειγμα είναι και οι μαμάδες της P&G. Ωστόσο, αναρωτιέμαι, όχι χωρίς κάποια στεναχώρια: η απόφαση της Coca Cola να μας φέρει μία καμπάνια από την Ινδία, μία αναπτυσσόμενη χώρα, αντί από την Αμερική, (μία χώρα αναπτυγμένη) αποτελεί ένα δεδομένο που θα έπρεπε κάτι να μας πει; Για το πως μας βλέπουν; Για το που ανήκουμε; Δεν επεκτείνομαι περισσότερο, ναρκοπέδιο - Food for thought, ωστόσο.

Δες πάντως για να κάνεις συγκρίσεις εδώ πως χειρίστηκε η Coca Cola το θέμα κρίση στην Αμερικάνικη Αγορά, πριν από μερικά χρόνια.